Odejście bliskiej osoby jest zawsze bardzo ciężkim przeżyciem. Dodatkowo bardzo często stawia rodzinę w bardzo trudnej sytuacji finansowej. W przypadku śmierci członka rodziny znika jedno ze źródeł dochodu. Taka sytuacja odbija się na domowym budżecie oraz poziomie życia rodziny. Renta stanowi pomoc, która ma za zadanie zapewnić wsparcie finansowe najbliższym zmarłej osoby.
Świadczenie jest formą wsparcia finansowego, którą otrzymują członkowie najbliższej rodziny po śmierci jej członka. Wchodzi ona w skład emerytury powszechnej i obejmuje rentę przystosowawczą, wdowią i sierocą. Do jej otrzymywania mają prawo członkowie rodziny osoby, która w momencie śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne albo nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub miała prawo do renty przyznawanej z tytułu niezdolności do pracy, spełniała warunki niezbędne do jej uzyskania albo w chwili śmierci miała ustalone prawo lub spełniała warunki do uzyskania emerytury czy emerytury pomostowej.
W przypadku śmierci osoby, która pobierała zasiłek przedemerytalny albo świadczenie przedemerytalne, jej rodzinie przysługuje renta nawet po upływie 18 miesięcy od ustania okresu uprawniającego zmarłego do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy. Uznaje się bowiem, że taka osoba spełniła warunki do uzyskania całkowitej niezdolności do pracy.
Kto może korzystać z renty rodzinnej?
Do jej pobierania bezwarunkowo uprawnione są dzieci mające poniżej 16 roku życia. Po przekroczeniu tego wieku muszą co semestr dostarczać zaświadczenie potwierdzające, że kontynuują naukę. W takim przypadku renta przysługuje im do 25 roku życia. Jeśli osiągną ten wiek będąc na ostatnim roku studiów wyższych, renta jest przedłużana aż do jego zakończenia.
Świadczenie przysługuje także dzieciom, które stały się niezdolne do pracy lub samodzielnej egzystencji przed ukończeniem edukacji uprawniającej do pobierania świadczenia. W takim przypadku jest ona przyznawana dożywotnio.
Świadczenie może być przyznane nie tylko dzieciom własnym, ale także przysposobionym lub potomstwu drugiego małżonka. Rentę otrzymają także wnuki, rodzeństwo czy inne dzieci przyjęte na wychowanie na co najmniej rok przed śmiercią osoby wychowującej. W ich przypadku świadczenie będzie wypłacane do czasu osiągnięcia pełnoletności. Warto pamiętać, że ta kwestia dotyczy jedynie dzieci, które nie mają już prawa do renty rodzinnej, rodzice nie mogą zapewnić utrzymania lub osoba zmarła była opiekunem ustanowionym przez sąd. Warto jednak pamiętać, że ta kwestia nie dotyczy dzieci przyjętych w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
Renta jest przyznawana również na okres wakacyjny po zakończeniu danego roku szkolnego lub akademickiego. Warto jednak wiedzieć, że po maturze jest ona wypłacana jedynie do końca sierpnia. Gdy osoba, której przysługuje świadczenie chce podjąć kształcenie wyższe i otrzymać rentę również za wrzesień, musi dostarczyć zaświadczenie potwierdzające jej przyjęcie na pierwszy rok studiów.
Do pobierania renty rodzinnej uprawniony jest także współmałżonek osoby zmarłej. Świadczenie przyznawane jest jednak tylko wtedy, gdy w momencie śmierci małżonka osoba miała ukończone co najmniej 50 lat lub była niezdolna do pracy. Przyznawane jest ono również, jeśli wychowuje ona co najmniej jedno dziecko, wnuka lub rodzeństwo uprawnione do tenty po osobie zmarłej. Aby otrzymać świadczenie należy złożyć wniosek nie później niż 5 lat po śmierci małżonka.
Małżonkowie rozwiedzeni lub tacy, którzy w chwili śmierci nie pozostawali we wspólności małżeńskiej nie mają prawa do renty rodzinnej.
Osoba, który nie spełnia powyższych warunków, ale nie ma źródła utrzymania, ma prawo do otrzymywania renty rodzinnej przez rok po śmierci małżonka lub przez okres uczestniczenia w szkleniu kwalifikacyjnym do wykonywania pracy zarobkowej, jednak nie dłużej niż przez dwa lata.
Świadczenie mogą otrzymywać również rodzice osoby zmarłej, jeśli w chwili śmierci ubezpieczony łożył na ich utrzymanie.
Renta rodzinna a praca
Osoby, które mają prawo do pobierania renty rodzinnej mogą podejmować się pracy. Należy jednak pamiętać, że osiągnięcie pewnego poziomu dochodów może spowodować pomniejszenie lub zawieszenie wypłacania świadczenia. Jeśli dochód pochodzący z zatrudnienia lub innej formy działalności zarobkowej nie przekracza 70% średniej krajowej pensji, świadczenie nie jest pomniejszane. W przypadku, gdy mieści się w przedziale między 70, a 130%, renta zostaje pomniejszona. W przypadku, gdy przekracza 130% średniej pensji krajowej, wypłacanie świadczenia zostaje wstrzymane.
Ile wynosi renta rodzinna?
Jej wysokość zależy od dwóch czynników – wysokości renty, która przysługiwałaby zmarłemu z tytułu całkowitej niezdolności do pacy, oraz liczby uprawnionych osób. Jeśli jest ona przyznawana jednej osobie, wynosi 85% świadczenia emerytalnego, które przysługiwałoby zmarłemu, dla dwóch jest to 90%, a dla trzech lub więcej 95%.
W przypadku, gdy kwota świadczenia byłaby niższa od najniższej renty rodzinnej, jest ona podwyższana do tego jej poziomu. Od 1 marca 2023 roku minimalne świadczenie z tego tytułu wynosi aktualnie 1588,44 złotych brutto.
Dla wszystkich członków rodziny, którzy mają prawo do renty, przysługuje jedno łączne świadczenie. W razie konieczności jest ono dzielone po równo, między wszystkich uprawnionych.